Verslaving
WAT ZIJN DRUGS?
Drugs zijn natuurlijke of synthetische psychotrope stoffen waarvan overmatig gebruik bij sommige mensen tot lichamelijke en/of psychische afhankelijkheid kan leiden.
Drugs worden in verschillende brede categorieën ingedeeld:
- verdovende middelen,
- stimulerende middelen,
- hallucinogene middelen.
Drugs kunnen op verschillende manieren geconsumeerd worden:
- inhaleren,
- inslikken,
- inspuiten,
- roken.
Drugs en druggebruikspatronen veranderen ook in de loop van de tijd.
Volgende website geeft een overzicht van de tegenwoordig meest gebruikte drugs:
Ze kunnen in verschillende contexten (feestjes, werk, dagelijks leven, enz.) genomen worden, af en toe of regelmatig. Ze nemen dus min of meer problematische (of helemaal geen problematische) vorm aan in het leven van de mensen die ze gebruiken, hun familie, hun vrienden, enz.
Het Europees Waarnemingscentrum voor Drugs en Drugsverslaving (EMCDDA) beschrijft voor Europa hoe het druggebruik zich in de loop van de tijd ontwikkelt, wat de voorkeuren van de consumenten zijn, welke nieuwe drugs er verschijnen, hoe hun verspreiding op de verschillende grondgebieden is, enz...
Meer info op : https://www.emcdda.europa.eu/edr2019
Het Brussels Platform voor Geestelijke Gezondheid is verantwoordelijk voor het verzamelen van de relevante gegevens voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en het doorsturen ervan naar het EMCDDA via Sciensano (nationaal agentschap voor het verzamelen van gegevens).
Enkele definities:
Stof: een vloeibaar, vast of aerosolvormig product
Psychotroop: dat chemisch inwerkt op de hersenen
Natuurlijk: voortkomend uit de natuur, zonder wijziging
Synthetisch: waarvan de natuurlijke staat kunstmatig is gewijzigd
Psychisch: psychologisch
Fysiek: afkomstig van het lichaam
Context: het geheel van omstandigheden waarin een gebeurtenis plaatsvindt
VOOR WIE EN VANAF WANNEER WORDEN DRUGS EEN VERSLAVINGSPROBLEEM?
Het gebruik van drugs is niet noodzakelijk problematisch.
Het wordt een probleem voor de persoon die er het meest onder lijdt en wil dat de situatie verandert.
Het gebruik van legale of illegale drugs vormt dus niet altijd een probleem voor de gebruiker, maar het kan wel een probleem vormen voor naasten, familie, vrienden enz.
Bij de behandeling van het probleem moet rekening worden gehouden met wat voor elke persoon problematisch is (of niet), met respect voor elk individu.
Een bepaald percentage van de mensen gebruikt drugs overmatig en raakt lichamelijk en/of psychisch afhankelijk, met schadelijke gevolgen voor henzelf en hun omgeving.
Sommige van deze mensen kunnen ontwenningsverschijnselen krijgen wanneer zij stoppen met gebruiken, of een overdosis wanneer zij te veel van een drug in één keer gebruiken.
Enkele definities:
Legaal: wat in overeenstemming is met de wet, wettelijk toegestaan
Illegaal: wat in strijd is met de wet, onwettig
Problematisch: vormt een moeilijkheid, een probleem
Overmatig: in een te grote hoeveelheid
WAT IS EEN VERSLAVING?
Verslaving is wanneer je niet meer zonder een product, persoon of gedrag kunt.
Met andere woorden: "verslaving is het verlies van de vrijheid om zich te onthouden".
De persoon is niet in staat het gedrag te stoppen of te stoppen met gebruiken, het is geen kwestie van wilskracht, ondanks het feit dat hij de negatieve gevolgen kent.
Verslaving heeft gevolgen voor de organisatie van het leven van de betrokkene, voor zijn lichamelijke en psychische gezondheid, voor zijn sociale relaties, enz.
Er zijn verschillende tekenen van verslaving:
- Lichamelijke verslaving
De tekenen van lichamelijke verslaving zijn tweeledig:
- tolerantie voor de effecten van het product,
- het optreden van ontwenningsverschijnselen wanneer de persoon stopt met gebruiken.
Mogelijke ontwenningsverschijnselen zijn: beven, zweten, verhoogde hartslag, verhoogde bloeddruk, eventueel misselijkheid, braken, agitatie, angst.
Als de ontwenningsverschijnselen zeer hevig zijn, kan de persoon zichzelf echt in gevaar brengen, wat in gevallen van alcoholontwenning kan leiden tot delirium tremens.
- Psychologische en gedragsmatige verslavingen
Aanwezigheid van een zeer sterk verlangen (craving), dikwijls gepaard gaand met vergeefse pogingen om het gebruik te verminderen, te beheersen of te stoppen.
De verslaafde besteedt steeds meer tijd aan het zoeken naar het product, en laat als gevolg daarvan zijn of haar andere activiteiten (hobby's, beroep, enz.) varen.
Enkele definities
Tolerantie-effect: er zijn steeds meer hoeveelheden nodig om hetzelfde effect te bereiken
Delirium tremens: verlies van realiteitszin, gepaard gaande met visuele hallucinaties (meestal ziet de persoon kleine dieren). Het delier gaat gepaard met agitatie en soms met gevoelens van achtervolging, waarbij de persoon zich agressief kan gedragen tegenover andere mensen. Delirium is een zeer gevaarlijke situatie, die in sommige gevallen kan leiden tot de dood van de persoon.
Je kan meer lezen op : https://www.druglijn.be/drugs-abc/meest-gestelde-vragen-drugs-algemeen
WAAR EN BIJ WIE JE KAN JE HULP ZOEKEN BIJ PROBLEMATISCH DRUGGEBRUIK?
Met behandeling bedoelen we de begeleiding van een persoon die lijdt aan problematisch middelengebruik.
Deze behandeling kan medisch en psychologisch zijn. Het kan door verschillende zorginstellingen worden aangeboden.
Het is belangrijk dat de persoon zijn eigen doelstellingen voor de behandeling bepaalt (stoppen, minderen, handhaven, enz.).
Hier kan je de lijst van voorzieningen rond verslavingszorg in Brussel raadplegen:
Er bestaan ook zelfhulpgroepen, hetzij intern bij voorzieningen, hetzij onafhankelijk en extern.
Meer info: https://www.druglijn.be/tips-en-advies/controle-over-je-gebruik/hulp
Specifieke alcoholzorg
Voorlichting, screening, diagnose en begeleiding alcoholproblematiek
https://www.alcoholhulp.be/
Spoedgevallen
Résidentiel Alcool
Enaden
UZ Brussel
Gastroentérologie : Alcool
UMC Sint-Pieter - Hepato-gastro-enterologie
WAT IS EEN ONTWENNINGSSYNDROOM?
De tekenen van het ontwenningssyndroom zijn :
beven, zweten, verhoogde hartslag, verhoogde bloeddruk, eventueel misselijkheid, braken, agitatie, angst.
De persoon kan in gevaar zijn, je moet de huisarts of de spoed bellen.
WAT IS EEN OVERDOSIS?
Een overdosis of overdosering is de opname van meer dan het lichaam aankan. In extreme gevallen kan een overdosis de dood tot gevolg hebben.
WAT IS HET FOETAAL ALCOHOLSYNDROOM?
Blootstelling van het embryo of de foetus aan grote doses door de moeder geconsumeerde alcohol kan onomkeerbare gevolgen hebben voor het kind.
Het zijn vooral de hersenen die het risico lopen om zich niet normaal te ontwikkelen, aangezien alcohol zeer giftig is voor de zich ontwikkelende neuronen, vooral tussen dag 10 en de 10 eerste weken van de zwangerschap.
Aan moeders wordt daarom geadviseerd tijdens de zwangerschap in het geheel geen alcoholische dranken te nuttigen en met name niet aan excessief drankgebruik te doen (binge drinking).
Foetaal alcoholisme treft ongeveer 1% van de geboorten.
Het uit zich door een intra-uteriene groeiachterstand, een typische schedel- en gezichtsmisvorming, gekenmerkt door een klein hoofd, kleine en wijd uitgespreide ogen, laag aangezette oren en een terugwijkende holte tussen de neus en de bovenlip.
Het kan ook leiden tot mentale retardatie, hyperactiviteit en leerstoornissen. Op volwassen leeftijd is iemand met foetaal alcoholsyndroom vatbaarder voor de ontwikkeling van alcoholisme. (Bron : « L’alcoolisme est-il une fatalité ? Comprendre et inverser la spirale infernale », Philippe de Timary, MARDAGA, 2016)
WAT IS PREVENTIE EN RISICOBEPERKING?
Risicobeperking binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt beheerd door de vzw Modus Vivendi.
De mate waarin een persoon aan middelen verslaafd raakt, hangt af van verschillende factoren:
- Genetische factoren
Sommige mensen kunnen genetisch kwetsbaarder zijn voor de verslavende eigenschappen van drugs. - Endocrinologische factoren
Druggebruik stimuleert of remt bepaalde hersencircuits en kan ertoe leiden dat gebruikservaringen herhaald worden (controle-, motivatie-, genots- en beloningscircuits, enz.) - Sociale factoren
Mensen kunnen worden beïnvloed of kwetsbaarder staan ten opzichte van verslavingen, naargelang :
- hun sociale omgeving: gezin, werk, school, enz.
- verschillende bronnen van stress: gebrek aan affectief welzijn, misbruik, mishandeling, moeilijke arbeidsomstandigheden, bestaansonzekerheid, isolement, enz. - Biologische factoren
Dit zijn risicofactoren die de neurologische ontwikkeling belemmeren of een voorgeschiedenis van chronische ziekte in de familie. - Psychologische en psychiatrische factoren
De meest voorkomende comorbiditeiten zijn angst- en depressieve stoornissen. Bipolaire stoornis en schizofrenie komen ook in ongeveer 30% van de gevallen voor.
Het risico op zelfmoord is aanzienlijk, vooral in acute perioden van gebruik. - Factoren in verband met de leeftijd van de persoon
Deze risicofactor hangt samen met bepaalde belangrijke ontwikkelingsfasen in het leven van een persoon. De adolescentie of de acute of chronische stress bij het volwassen worden zijn perioden in het leven waarin de risicofactoren voor middelenmisbruik bijzonder hoog zijn.
HEEFT MIDDELENGEBRUIK EEN INVLOED OP DE GEESTELIJKE GEZONDHEID?
Drugs kunnen inderdaad veranderingen veroorzaken in de geestelijke gezondheid van de persoon die ze gebruikt:
- ofwel zijn deze stoornissen het gevolg van drugsmisbruik,
- of ze bestonden al en worden ernstiger.
Mais dans un cas comme dans l’autre, les personnes ont très souvent besoin d’une prise en charge médicale et psychologique.
Maar in beide gevallen hebben mensen meestal medische en psychologische zorg nodig.
WAT ZIJN DE FYSIEKE GEZONDHEIDSRISICO’S M.B.T. DE VERSCHILLENDE SOORTEN DRUGGEBRUIK?
Verslaving aan psychoactieve stoffen kan leiden tot verschillende soorten lichamelijke complicaties, onder meer in het bovenste deel van het spijsverteringskanaal en van de luchtwegen en kan ook leiden tot het ontstaan van kanker.
Men heeft het over sterke of matige risicofactoren.
In het geval van alcoholgebruik, zal een medische controle toelaten om bepaalde ziektetekenen te evalueren en op te sporen:
- chronische leverziekte/hepatocellulair falen,
- perifere neuropathie en cognitieve stoornissen,
- NKO-functies,
- ondervoeding,
- risicofactoren voor virale hepatitis en seksueel overdraagbare aandoeningen,
- psychiatrische comorbiditeiten.
In ieder geval leiden acute intoxicatie, ontwenningsverschijnselen of chronisch gebruik tot negatieve lichamelijke effecten.
Enkele definities
Hepatocellulair falen: disfunctie van de leverfuncties (synthese, zuivering, galafscheiding)
Perifere neuropathie: verminderde werking van het perifere zenuwstelsel. Perifere zenuwbeschadigingen kunnen de motoriek, het subjectieve (bv. pijnperceptie) en het objectieve (bv. anesthesie) gevoel aantasten en neurovegetatieve stoornissen veroorzaken.
Neurovegetatieve stoornissen: stoornissen die verband houden met de werking van het autonome zenuwstelsel. Dit systeem zorgt voor de automatische functies van ons lichaam: ademhaling, spijsvertering, bloedsomloop, thermoregulatie, uitscheiding.
Comorbiditeit: de combinatie van twee lichamelijke en/of geestelijke ziekten die bij de algemene bevolking wordt waargenomen en waarvan het oorzakelijk verband niet is vastgesteld (in tegenstelling tot de complicaties).
WAT ZIJN DE RISICO'S VAN SOCIALE SCHADE IN VERBAND MET DRUGSGEBRUIK?
Drugsverslaving heeft vaak gevolgen op het gebied van werk, financiën, recht en huisvesting, en kan ook de relaties met andere mensen beïnvloeden.
Alle sociaal-professionele lagen van de bevolking kunnen worden getroffen.
Bovendien zijn de gevolgen voor het gezin talrijk: psychologisch en/of fysiek geweld in het gezin en binnen het koppel, scheidingen, in gevaar brengen van kinderen, gevolgen voor de geestelijke gezondheid van familieleden.
Referenties:
https://www.unitheque.com/UploadFile/DocumentPDF/G/U/EZMN-9782100712984…
file:///C:/Users/Bar/Downloads/LCP_061_0033.pdf
« l’alcoolisme est-il une fatalité ? comprendre et inverser une spirale infernale », Ph.de Timary, MARDAGA, 2016
« Rapport TDI », Coordination Assuétudes, Plateforme de santé mentale bruxelloise, 2019
« Référentiel de psychiatrie et d’addictologie. Psychiatrie de l’adulte. Psychiatrie de l’enfant et de l’adolescent. Addictologie », collection « L’Officiel ECN », Presses Universitaires François Rabelais, 3e édition, 2020