Psychofarmaca: zorg mee voor een bewust gebruik
1 Belg op 4 nam psychofarmaca in 2022.
18 september 2023 - De Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke en de FOD Volksgezondheid lanceren vandaag een campagne naar gezondheidsprofessionals, in het bijzonder huisartsen, apothekers en psychologen, om het zorgwekkend hoge gebruik van psychofarmaca in ons land in te dijken en samen te evolueren naar een gepaster gebruik van deze medicatie.
Zorgwekkende cijfers
Het gebruik van psychofarmaca in België, zoals antidepressiva, benzodiazepines, antipsychotica en psychostimulantia, is verontrustend hoog. De behandelingen met psychofarmaca zijn niet altijd aangepast aan de noden van de patiënten. Ze worden vaak onterecht verlengd, weinig opgevolgd en zelden in vraag gesteld.
In 2022 nam 1 Belg op 4 minstens één psychofarmacon. Dat zijn 3 miljoen patiënten.
Psychofarmaca kunnen noodzakelijk zijn in bepaalde gevallen, maar dan wel in de juiste dosis en voor de juiste duur. Bij slaap en kalmeermiddelen zoals benzodiazepines lopen patiënten snel het risico op gewenning en verslaving. Deze problemen kan men vermijden door patiënten van bij het begin te wijzen op andere oplossingen, die veel efficiënter zijn op lange termijn. Bij langdurig gebruik moet intensief gewerkt worden aan afbouw, wat ingewikkeld is. Ook de opstart van antidepressiva moet weloverwogen zijn. De ernst van de depressie bepaalt of het nodig is om een antidepressivum in te zetten naast een niet medicamenteuze aanpak zoals psychologische ondersteuning, die wordt aanbevolen als eerstelij nsbehandeling. Bij antipsychotica zijn de therapeutische indicaties beperkt. Ook hier is een hoge mate van voorzichtigheid geboden.
Frank Vandenbroucke: “Het hoge en deels onaangepaste gebruik van psychofarmaca in ons land is zeer problematisch. Het vertraagt of bemoeilijkt immers de genezing van de patiënten. Meer nog: in het geval van benzodiazepines leidt het tot bijkomende risico’s op afhankelijkheid, verwardheid, val incident en, enzomeer. We moeten dus dringend evolueren naar een correcter gebruik van psychofarmaca door een onderbouwde, doortastende en overlegde aanpak.
Met deze campagne wil ik alvast de rol van gezondheidsprofessionals versterken door hun verantwoordelijkheid te benadrukken de beschikbare opleidingen verder uitbreiden Maar dit zal niet voldoende zijn. Samen met de relevante partners zal ik op korte termijn het voldoende zijn. Samen met de relevante partners zal ik op korte termijn het psychofarmacabeleid verder psychofarmacabeleid verder aanscherpeaanscherpenn om een antwoord te bieden om een antwoord te bieden opop deze deze gezondheidscrisis.gezondheidscrisis.”
Gezondheidsprofessionals kunnen en moeten de trend keren
Gezondheidsprofessionals hebben een cruciale rol te spelen die ruimer is dan de diagnosestelling, het voorschrijven en de aflevering van de medicatie . Zij dragen eveneens de verantwoordelijkheid om het gebruik nauwgezet op te volgen en hun patiënten voldoende te informeren, sensibiliseren, motiveren, ondersteunen en waar nodig door te verwijzen.
Een eerste stap daarbij: de dialoog openen met de patiënt over diens gebruik van de geneesmiddelen en over de niet medicamenteuze behandelopties, zoals een andere levensstijl of ( therapeutische begeleiding. Indien er dan toch beslist wordt om medicatie op te starten, dan zouden gezondheidsprofessionals al bij de opstart van de medicatie voldoende aandacht moeten hebben voor de bijwerkingen. Ook de gepaste duur - niet te kort en niet te lang - en het afbouwen van de medicatie moet van in het begin bes proken
worden met de patiënt.
Overleg tussen gezondheidsprofessionals onderling draagt bij tot een gepaste opvolging van de gezamenlijke patiënt. Als voorschrijvers van de medicatie, spelen artsen vanzelfsprekend een fundamentele rol, maar ook apothekers en psychologen dragen een veran twoordelijkheid. Zij kunnen hun patiënten informeren over een (bijkomende) niet medicamenteuze ondersteuning, het correcte gebruik van de geneesmiddelen, hen bewust maken van de risico’s of mogelijke bijwerkingen en hen aanmoedigen om het gesprek aan te ga an met de arts wanneer hun situatie evolueert.
Ondersteuning voor gezondheidsprofessionals op www.gebruikvanpsychofarmaca.be
De campagne ‘ Psychofarmaca: welke risico’s lopen uw patiënten? Samen zorgen voor een gepast gebruik ’ wil gezondheidsprofession ls ondersteunen door up to date kennis over psychofarmaca aan te bieden.
Er wordt een portaalwebsite gelanceerd die betrouwbare en, waar mogelijk, evidence based informatie geeft over het onderwerp. De portaalwebsite richt zich specifiek op artsen, apothekers en psychologen en verwijst door naar specifieke bronnen op maat zoals studies, e learnings en praktische tools.
Deze campagne kwam tot stand in samenwerking met de expertengroep BelPEP (Belgian Psychotropics Expert Platform) en met de ondersteuning van beroepsorganisaties waaronder Domus Medica, SSMG, APB, UPPCF en de VVKP.
De komende maanden zullen de FOD Volksgezondheid en deze professionele partners uitgebreid communiceren over een bewust gebruik van psychofarmaca.
Meer informatie
www.gebruikvanpsychofarmaca.be
Contact
Annelies Wynant - Woordvoerster
+ 32 2 524 97 38
+32 485 73 44 05
annelies.wynant@health.fgov.be